Lied van verzet
Lezing over het boek 'Lied van verzet' door Sander Stotijn, met medewerking van Jalda Rebling en Diete Oudesluijs. 'Lied van verzet' is de autobiografie van Lin Jaldati en Eberhard Rebling. Zij zijn bekend als personages in de roman '’t Hooge Nest' van Roxane van Iperen. Sander Stotijn is een van de vertalers van 'Lied van Verzet'.
Danseres en zangeres van Jiddische liederen Lin Jaldati, de artiestennaam van Rebekka (Lien) Brilleslijper (1912-1988), groeide op in de bruisende vooroorlogse Amsterdamse Jodenbuurt, als dochter en kleindochter van marktkooplui. Jaldati nam al in de dertiger jaren deel aan solidariteitsacties voor Joodse vluchtelingen.
Pianist en muziekwetenschapper Eberhard Rebling (1911-2008) uit Berlijn was de zoon van een Pruisische officier. Vol afschuw van wat er in Duitsland gebeurde vertrok hij direct na zijn afstuderen naar Nederland, waar hij al enkele contacten had.
Lin en Eberhard Ontmoetten elkaar in Den Haag, vielen voor elkaar en gingen samen wonen. Lin danste bij de revue maar werd door Eberhard overtuigd om daarmee te stoppen en in plaats daarvan zich serieus toe te leggen op de Jiddische liederen die ze zong. Hij hielp haar met het samenstellen en instuderen van een eigen programma met liederen en dansen. Eberhard nam de pianobegeleiding op zich. Hiermee werden ze bekend in Nederland en ze stonden op het punt om internationaal door te breken toen de oorlog uitbrak.
Tijdens de bezetting deden zij beiden verzetswerk en ze moesten onderduiken. Zo kwamen ze terecht in ’t Hooge Nest in Huizen. Toen die onderduikplek verraden werd wist Eberhard te ontsnappen, Lin kwam terecht in Westerbork, Auschwitz en Bergen Belsen. Dat wist zij samen met haar zus Janny ternauwernood te overleven.
Na de oorlog bouwden ze een internationale carrière op, maar in Nederland werd het juist steeds moeilijker om op te treden of te werken. Ze werden in de koude oorlog namelijk geboycot vanwege hun communistische overtuiging. In 1952 vertrokken ze dan ook met hun twee dochters naar Oost Duitsland, waar Eberhard werk aangeboden kreeg. Voor Lin was het natuurlijk heel zuur om naar het land van de daders te vertrekken maar ze zouden niet terugkeren.
Lied van verzet is de vertaling van het in het Duits uitgegeven ‘Sag nie, du gehst den letzten Weg’ (1986/1995). Sander Stotijn is gitarist, maar ook oom- en tantezegger van de auteurs. Hij vindt het belangrijk dat het boek in deze tijden van oplevend antisemitisme en cynische oorlogen voor een jongere generatie toegankelijk is gemaakt. In zijn lezing zal hij proberen te belichten hoe politiek activisme kunstenaarslevens kan vormgeven.
